ريزسنج وسيله اي است که براي اندازه گيري طول بکار مي رود.

ريزسنج وسيله اي است که براي اندازه گيري طول بکار مي رود. ريزسنج از کوليس دقيق تر بوده و براي اندازه گيري طول با دقت هاي بالا بکار مي رود.

 

ريزسنج از يک استوانه ثابت مدرج، يک استوانه متحرک مدرج که مي تواند روي استوانه ثابت بچرخد و جابجا شود و يک کمان فلزي متصل به استوانه ثابت تشکيل مي شود.

 

گام ريزسنج عبارت است از مقدار جابجايي استوانه متحرک در طول استوانه ثابت به ازاي هر دور چرخش و به نحوه طراحي و دقت دستگاه بستگي دارد. گام ريزسنج مي تواند 1 ميلي متر يا نيم ميلي متر باشد.

 

هر گاه استوانه متحرک به 50 قسمت تقسيم شده باشد، با چرخاندن استوانه متحرک به اندازه دو دور کامل دهانه يک ميلي متر جابجا مي شود (گام نيم ميلي متر) و در نتيجه 100 قسمت از استوانه متحرک معادل 1 ميلي متر از استوانه ثابت (خط کش ثابت) مي باشد و لذا دقت دستگاه 1/100 ميلي متر مي باشد.

 

فرض کنيد دهانه ريزسنج پس از چندين دور چرخش، مقداري باز شده است، حال براي خواندن اين مقدار، تعداد ميلي متر ها را مي توان از روي استوانه ثابت خوانده و با کسري از ميلي متر که بر روي استوانه متحرک خوانده مي شود جمع کرده و اندازه جسم مورد نظر را اندازه گيري نمود. البته اصول کاري ريزسنج و نحوه خواندن آن به صورت مفصل در مطلب ورنيه توضيح داده شده است.

 

براي مثال اگر استوانه کامل به اندازه 5 دور کامل و کسري از دور چرخيده شود و گام ريزسنج نيم ميلي متر باشد، خواندن اين عدد چنين است که 5 دور معادل 5/2 ميلي متر مي باشد و اگر عددي که بر روي استوانه متحرک خوانده مي شود 35 باشد، مقدار اندازه گيري شده برابر خواهد بود با

mm	85/2=35/0+5/2

 

بخش پژوهش هاي دانش آموزي تبيان - تهيه : پوريا ميرعشقي

تنظيم : نسرين صادقي